مهریه حقی است که در زمان عقد نکاح برای زن قرار داده می‌شود و میتواند هر چیزی باشد که مالیت داشته و قابل تملک باشد، مانند پول، طلا، سکه یا املاک. گاهی اوقات، مرد به دلایل مختلفی مانند مشکلات مالی، قادر به پرداخت یکجای مهریه نیست. در این شرایط، قانون به او این امکان را می‌دهد که با مراجعه به دادگاه و اثبات عدم توانایی مالی خود، درخواست اعتراض به تقسیط مهریه کند.
دادگاه با بررسی وضعیت مالی مرد، میزان درآمد، هزینههای زندگی و تعداد افراد تحت تکفل او، مبلغ و تعداد اقساط مهریه را تعیین میکند. این مبلغ باید به گونه‌ای باشد که مرد توانایی پرداخت آن را داشته باشد و در عین حال، حق زن نیز ضایع نشود.
تقسیط مهریه زمانی اتفاق می‌افتد که مرد به دلیل مشکلات مالی، قادر به پرداخت یکجای مهریه همسر خود نباشد. در این شرایط، او میتواند با مراجعه به دادگاه و اثبات وضعیت مالی نامناسب خود، اعسار از پرداخت مهریه را درخواست کند.
دادگاه با بررسی دقیق شرایط مالی مرد از جمله میزان درآمد، دارایی‌ها، هزینههای زندگی و تعداد افراد تحت تکفل، تصمیم می‌گیرد که آیا تقسیط مهریه منصفانه است یا خیر. در صورت قبول درخواست اعسار یا همان اعتراض به تقسیط مهریه، قاضی با توجه به تمام جوانب و همچنین با در نظر گرفتن مبلغ مهریه و دفاعیات زن، تعداد، فواصل زمانی و میزان هر قسط را تعیین میکند.
در طلاق توافقی، زوجین اختیار کامل در مورد نحوه پرداخت مهریه دارند و می‌توانند هر طور که مایل هستند در مورد آن توافق کنند. به عنوان مثال، زن میتواند تمام یا بخشی از مهریه خود را ببخشد، یا مرد میتواند کل مهریه را یکجا پرداخت کند.
همچنین، آن‌ها می‌توانند توافق کنند که مهریه به صورت اقساط پرداخت شود. در هر صورت، دادگاه به توافق زوجین احترام می‌گذارد و آن را ملاک عمل قرار می‌دهد. در مسیر توافق بر سر مهریه در طلاق توافقی، مراجعه به وکیل متخصص امری ضروری است. وکیل با آگاهی از قوانین و با در نظر گرفتن منافع موکل خود، میتواند در رسیدن به یک توافق عادلانه و قانونی کمک کند.
نکات مهمی که در خصوص اعتراض به تقسیط مهریه در طلاق توافقی باید در نظر داشت:
اگر مردی نتواند مهریه همسرش را یکجا پرداخت کند، دادگاه میتواند مهریه را قسط بندی کند. برای این کار، دادگاه ابتدا به مرد اخطار می‌دهد که باید مهریه را پرداخت کند.
هر دو طرف، یعنی هم زن و هم مرد، می‌توانند به حکم دادگاه در مورد حکم تقسیط مهریه اعتراض کنند. اما گاهی اوقات پیچیدگی‌های قانونی و مالی مربوط به مهریه به قدری زیاد است که نیاز به یک وکیل متخصص در این زمینه احساس می‌شود. به عنوان مثال، اگر مهریه ملک باشد، مشاوره با یک وکیل ملکی میتواند بسیار مفید باشد.
اگر زن به حکم دادگاه اعتراض داشته باشد، میتواند با ارائه مدارکی که نشان دهنده دارایی و توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه است، اعتراض خود را به دادگاه اعلام کند.
از طرف دیگر، مرد نیز میتواند به میزان قسط بندی مهریه اعتراض کند. او باید به دادگاه ثابت کند که توانایی مالی پرداخت اقساط تعیین شده را ندارد.
در هر صورت، برای اعتراض به تقسیط مهریه و حکم دادگاه، بهتر است از یک وکیل یا مشاور حقوقی کمک گرفته شود تا اعتراض به صورت قانونی و با دلایل کافی انجام شود.
اگر مردی به دلیل نداشتن وضعیت مالی مناسب، قادر به پرداخت مهریه همسرش نباشد، قانون به او این اجازه را می‌دهد که اعسار خود را از طریق دادگاه اعلام کند. در صورتی که اموال غیرمنقول مانند خانه یا زمین جزو اموال توقیف شده باشد، ممکن است نیاز به مشاوره با وکیل امور ملکی برای حل و فصل مسائل مربوط به آن باشد. به زبانی ساده‌تر، مرد میتواند به دادگاه بگوید که من توانایی مالی پرداخت مهریه را ندارم و از دادگاه درخواست کند که به او مهلت بدهد یا مهریه را قسط‌بندی کند.
برای اینکه مرد بتواند اعسار خود را ثابت کند، باید مدارک و شواهدی را به دادگاه ارائه دهد که نشان دهنده نداشتن دارایی کافی برای پرداخت مهریه باشد. برای مثال، میتواند فیش حقوقی، گواهی بیکاری یا مدارک مربوط به بدهیهای خود را به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی مدارک و شواهد، در مورد قبول یا رد درخواست اعسار تصمیم می‌گیرد.
برای درخواست اعسار از پرداخت مهریه، به مدارکی نیاز دارید که نشان دهد واقعا توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارید. این مدارک عبارتند از:
| مدارک لازم | توضیحات |
| دادنامه محکومیت | حکمی که نشان می‌دهد مرد به پرداخت مهریه محکوم شده است. |
| استشهادیه | شهادت کتبی دو نفر که وضعیت مالی مرد را تأیید می‌کنند. |
| صورت کلیه اموال | فهرست تمام دارایی‌های مرد، شامل اموال منقول و غیرمنقول. |
| میزان وجوه نقد | موجودی تمام حساب‌های بانکی مرد. |
| فهرست نقل و انتقالات | فهرست تمام خرید و فروش‌ها و انتقالات اموال مرد در یک سال گذشته. |
| فرم‌های مربوط به صورت اموال | فرم‌هایی که از دفتر خدمات قضایی قابل دریافت است و مرد باید اطلاعات مالی خود را در آن وارد کند. |
| کارت ملی | برای ثبت دادخواست، داشتن کارت ملی ضروری است. |
مهریه حق قانونی زن است و مرد موظف به پرداخت آن است. اما در شرایطی که مرد به دلیل مشکلات مالی قادر به پرداخت یکجای مهریه نباشد، میتواند با مراجعه به دادگاه و ارائه مدارک کافی، درخواست قسط بندی مهریه کند. دادگاه با بررسی شرایط و با در نظر گرفتن حقوق هر دو طرف، در مورد نحوه پرداخت مهریه تصمیم می‌گیرد. در هر صورت، توصیه می‌شود که زوجین با همکاری و تفاهم، بهترین راه حل را برای پرداخت مهریه انتخاب کنند و در صورت نیاز، از مشاوره حقوقی وکیل متخصص استفاده کنند.
