کلاهبرداری (به انگلیسی: Fraud) به عملیات نادرست، فریبکاری، یا تقلب با هدف تصرف غیرقانونی در داراییهای دیگران، انحصار منافع یا بدست آوردن مزایای مالی با ترفیع اطلاق مفهومی میپردازد. افرادی که به این نوع فعالیتها مشغول میشوند، کلاهبردار یا تقلبگر نامیده میشوند.
کلاهبرداری در انواع مختلف و در حوزههای مختلفی اتفاق میافتد. در زیر به برخی انواع کلاهبرداری اشاره میشود:
کلاهبرداری جرمی است و تحت قوانین مختلف در سراسر جهان مجازات میشود. در بسیاری از موارد، افراد متخلف به دلیل انجام کلاهبرداریها به دام افتاده و مورد تعقیب و بازداشت قرار میگیرند. به منظور جلوگیری از کلاهبرداری، مهم است که هویت و اطلاعات شخصی خود را محافظت کنید، همچنین همیشه دقت کنید و به معتبرترین منابع اعتماد کنید تا از تقلب جلوگیری شود. وکیل امور ملکی با دانش حقوقی خود، میتواند در بررسی قراردادها، استعلام مدارک و اطمینان از صحت معامله کمک کند. همچنین، در صورت بروز هرگونه مشکل حقوقی، وکیل امور ملکی میتواند به عنوان نماینده قانونی شما عمل کرده و از حقوقتان دفاع کند. بنابراین، برای انجام معاملات ملکی با خیال آسوده، وکیل امور ملکی بهترین راهنما و مشاور شما خواهد بود.
کمک گرفتن از وکیلی که در یک حوزه خاص تخصص دارد بسیار خوب است اگرچه بسیاری از وکلا در چندین زمینه تخصص دارند، برای جلوگیری از افتادن در دام کلاهبرداران و حفظ حقوق خود، مشاوره با یک وکیل ملکی در تهران بسیار ضروری است. وکیل ملکی در تهران با شناخت کامل قوانین و مقررات ملکی، میتواند در تمامی مراحل معامله از شما حمایت کند و از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری نماید. همچنین، در صورت بروز اختلاف یا شکایت، وکیل ملکی در تهران میتواند به عنوان نماینده قانونی شما عمل کرده و از حقوق شما دفاع نماید.اگر نگاهی به معنای کلاهبرداری در لفظ سنتی آن بیندازیم، متوجه میشویم که کلاهبرداری به معنی استفاده فرد کلاهبردار از روشها و ابزارهایی است که دارنده اموال منقول و غیرمنقول یا اسنادی همچون چک، قبض، سند و سفته را با آنها فریب میدهد. سپس این اموال را به صورت غیرقانونی تصاحب کرده و مورد استفاده قرار میدهد.
اما بیایید بستر کلاه برداری را تغییر دهیم و فضای مجازی را جایگزین کنیم که بدون مرزهای جغرافیایی و زمانی به افراد مختلف اجازه فعالیت میدهد. در این حالت حملات سایبری، دزدی از حسابهای بانکی، حک شدن حسابهای کاربری و اطلاعات شخصی شبکههای اجتماعی و فیشینگ به وقوع میپیوندند. در واقع فضای آنلاین محل رخ دادن کلاه برداری اینترنتی است. در حالی که ردیابی فرد مجرم کاری چند برابر دشوارتر و پیگیری شکایت برای کلاهبرداری سخت و حتی گاهی غیرممکن خواهد بود.
در رابطه با طلاق توافقی می توان گفت که طلاق توافقی نوعی از طلاق است که در آن زوجین با توافق یکدیگر و بدون نیاز به حضور در دادگاه، مراحل طلاق را طی میکنند. در این نوع طلاق، زوجین در خصوص مسائلی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزند و… به توافق میرسند و توافقات خود را در قالب یک متن توافقی به ثبت میرسانند. وکیل طلاق توافقی میتواند در تنظیم متن توافقی، ارائه مشاوره حقوقی و همچنین انجام مراحل قانونی طلاق توافقی به شما یاری رساند.
استخدام وکیلی که در یک حوزه خاص متخصص باشد بسیار مفید است اگرچه بسیاری از وکلا تنها در یک حوزه خاص تخصص ندارند. به طور مثال یک وکیل طلاق میتواند در حوزه کلاهبرداری نیز تخصص و تجربه داشته باشد. در مواردی که مسائل حقوقی شخصی مانند طلاق مطرح میشود، انتخاب یک وکیل طلاق با تجربه بسیار مهم است. یک وکیل طلاق ماهر نه تنها در امور مربوط به طلاق، بلکه در حوزههای مرتبط مانند تقسیم اموال، حضانت فرزندان و… نیز تخصص دارد. همچنین، با توجه به افزایش کلاهبرداریهای مالی در جریان طلاق، داشتن یک وکیل طلاق که در زمینههای حقوقی دیگر مانند کلاهبرداری نیز آگاهی داشته باشد، میتواند به شما کمک کند تا از حقوق خود به بهترین شکل دفاع کنید.
اگر کمی به جرایم سایبری نگاه کنیم، متوجه شکلهای گوناگون “کلاهبرداری” اینترنتی خواهیم شد. اما متخصصان حوزه امنیت سایبری، کلاهبرداری اینترنتی را در ۶ دسته مجزا تقسیم بندی میکنند که در ادامه توضیح خواهیم داد.
یکی از اموری که در محیط واقعی و مجازی با چهره جذابی توجه افراد را جلب میکند، قمار و شرط بندی است. گاهی فرد آنقدر سرگرم قمار و شرط بندی میشود که متوجه از دست دادن اموال خود نخواهد شد. در این میان سایتهای شرط بندی با ایجاد حرص و طمع در اعضای سایت به حساب کاربری و اطلاعات بانکی آنها دستبرد میزنند. ایجاد اعتیاد به بازی و مایه گذاشتن از موجودی نقدی و غیرنقدی راهایی برای کلاه برداری اینترنتی در سایتهای شرط بندی و قمار هستند.
در چند سال اخیر بازیهای آنلاین در میان نوجوان و جوانان محبوبیت ویژه ای به دست آورده اند. گروهی از افراد از فرصت تحریمهای علیه ایران استفاده کرده و اکانتهای بازیهای کامپیوتری و موبایلی را به مردم میفروشند و درآمد هنگفتی از این مسیر به دست میآورند. اما همین مسیر به کلاهبرداران فرصتی داده تا بتوانند دزدی اموال مردم را از طریق دیگری در فضای مجازی انجام دهند.
به خصوص که شاید کودکان و نوجوانان درباره مسائل امنیت اطلاعات آگاهی نداشته باشند و خیلی سریع طعمه کلاهبرداران شوند. از طرفی اعتیاد به بازیهای آنلاین باعث میشود که بازیکنان به انجام بازیهای مختلف تن دهند و پول بیشتری را صرف این کار کنند.
چند سالی از روی کار آمدن رمز پویا برای پرداختهای آنلاین میگذرد. اما فیشینگ و دزدیهای اینترنتی به صورت تلفنی، پیامکی و آنلاین به راههای کلاهبرداری اینترنتی تبدیل شده اند. به این ترتیب پرداخت از درگاههای پرداخت نامطمئن یا پرداخت اینترنتی در شبکههای اجتماعی، ورود به یک لینک برای بررسی صحت یک پیام یا نصب اپلیکیشن به کلاه برداری اینترنتی دامن میزنند.
اپلیکیشنهای ارائه دهنده رژیم غذایی در عصری که مردم برای سلامتی و خوش اندامی خود هر هزینه ای را متقبل میشوند، مخاطبان بسیاری دارند. گاهی اوقات سازندگان این برنامهها، افراد سودجویی هستند که به بهانه ارائه رژیم غذایی کاربردی و لاغری صد در صد تضمینی، از کاربران پول زیادی میگیرند.
ولی کاربران با پیروی از دستورالعمل آنها تغییری نخواهند دید. از طرفی کلاهبرداران لینکی را برای نصب اپلیکیشن به کاربران ارسال میکنند. کاربران هم با نصب این برنامه، راهی برای دستبرد تمام اطلاعات خود به کلاهبرداران نشان میدهند.
یکی از روشهای کلاه برداری اینترنتی استفاده از شماره تماسهای اینترنتی است. کلاهبرداران با شماره تماسهای اینترنتی به کاربران زنگ میزنند و بعد از چند دقیقه صحبت و هک کردن اطلاعات شخصی یا اطلاعات بانکی، کلاهبرداری خود را انجام میدهند. از طرفی وعدههای پوچ و هدیههای دروغین مردم را گاهی به استفاده از خدماتی تشویق میکنند که در حقیقت مسیرهایی برای کلاهبرداری سارقان اینترنتی هستند.
استفاده از شبکههای اجتماعی و سایتهایی که به دلیل تحریمهای علیه ایران مسدود هستند، باعث گرایش کاربران به فیلترشکنها شده اند. اما غافل از آنکه بسیاری از فیلترشکنها ابزار اصلی کلاهبرداران برای دزدی اینترنتی به حساب میآیند. آنها با تبلیغ فیلترشکن و قانع کردن کاربران به نصب آن، راهی برای هک کردن اطلاعات کاربران به دست میآورند. غافل از آنکه جرمی غیرقابل چشم پوشی را مرتکب شده اند.
هزینه وکیل طلاق و سایر دعاوی حقوقی مرتبط با کلاهبرداریهای اینترنتی میتواند متفاوت باشد و بستگی به پیچیدگی پرونده دارد. یکی از دغدغههای افراد در این شرایط، هزینه وکیل طلاق است. بنابراین، قبل از انتخاب وکیل، بهتر است با چندین وکیل مشورت کرده و هزینه وکیل طلاق را با یکدیگر مقایسه کنید.
با توجه به اینکه اینترنت در تمام حوزههای زندگی تجاری و کاری وارد شده، بررسیها در حیطههای مختلف انجام شده اند که در ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیکی به این موضوع پرداخته شده است.
در واقع بر اساس این ماده قانون اگر فرد در زمان انجام مبادلات الکترونیکی با سوء استفاده و یا استفاده غیرمجاز از پیامها، برنامهها، سیستمهای رایانه ای در دسترس و وسایل ارتباط از راه دور دیگران را گمراه کند؛ یا اینکه با ورود، پاک کردن، توقف پیام، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه ای در کار سیستمهای پردازش خودکار و نظایر آن اختلال ایجاد کند، به کلاه برداری اینترنتی پرداخته است.
پس از آن، برای خود یا دیگری وجوه اموال یا امتیازات مالی به دست آورد و اموال دیگران را تصاحب کند، مجرم محسوب میشود. مجازات برای کلاهبرداری اینترنتی به این شکل است که علاوه بر برگرداندن مال به صاحبان اموال، به حبس از ۱ تا ۳ سال و پرداخت جزای نقدی مشخصی محکوم خواهد شد.
همانطور که توضیح دادیم، مجازات حکم کلاهبرداری اینترنتی برگرداندن مال به صاحب آن، جریمه نقدی و به ترتیب قانون تجارت الکترونیکی و جرایم رایانه ای مدت زمان ۱ تا ۳ و یا ۱ تا ۵ سال حبس خواهد بود. اما افرادی که طعمه کلاهبرداری اینترنتی هستند، چگونه میتوانند شکایت کرده و آن را پیگیری کنند؟
در ادامه به مراحل شکایت از کلاه برداری اینترنتی و پیگیری پرونده خواهیم پرداخت.
هرکس با حیله و فریب مردم را از طریق شرکتها، تجارتخانهها، کارخانهها یا مؤسسات تقلبی گمراه کند و اموالشان را تصاحب کند یا آنها را به امور غیر واقعی امیدوار سازد کلاهبردار شناخته میشود. همچنین ممکن است کلاهبردار، افراد را از حوادث و پیشامدهای غیر واقعی بترساند و برای اقدامات کلاهبردارانه خود، اسامی و عناوینی را جعل کند یا از وسایل و ابزاری جعل شده برای کارهایش استفاده کند. ایجاد اسناد و مدارک تقلبی یکی از کارهاییست که به واسطه آن کلاهبرداری های بسیاری رخ میدهد.
اگر کلاهبرداری فرد یا افرادی ثابت شود، مطابق با قانون، آنها ملزم بر رد مال به صاحبانشان هستند و محکوم به حبس از 1 تا 7 سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که تصاحب کردهاند میشوند.
اگر شخصی اقدام به کلاهبرداری در قالب سازمانها یا مؤسسات دولتی کند و خودش را وابسته به دولت یا شرکتهای دولتی یا شهرداریها یا نهادهای انقلابی و حتی قوای سه گانه معرفی کند یا ادعا کند که جزو نیروهای مسلح و نهادها و مؤسسات ارائه خدمت عمومی است، کلاه برداری او مجازات سنگینتری را در بر خواهد داشت. همچنین عده با استفاده از تبلیغ عمومی و یا بهره گیری از وسایل ارتباط جمعی همچون رادیو، تلویزیون، روزنامه و مجله و … اقدام به عوام فریبی و کلاهبرداری میکنند.
کسانی که چنین کارهایی را در راستای کلاهبرداری های خود صورت میدهند علاوه بر الزام به رد اصل مال به صاحبانشان، محکوم به حبس از 2 تا 10 سال میشوند و باید جزای نقدی معادل مالی که اخذ کردهاند را نیز، پرداخت نمایند.
چنانچه عدهای با تشکیل یا رهبری شبکهای چند نفره به امر ارتشاء و اختلاس و کلاه برداری اقدام کنند، علاوه بر ضبط کلیه اموال منقول و غیر منقولی که کسب کردهاند، باید در مورد اختلاس و کلاهبرداری و رد مال به دولت یا افراد اقدام کنند. همچنین به پرداخت جزای نقدی معادل مجموع اموال و انفصال دائم از خدمات دولتی محکوم شده و با حبس از 15 سال تا ابد محکوم میشوند و چنانچه مفسد فی الارض شناخته شوند، ممکن است اعدام شوند.
کلاهبرداری از جمله جرمهایی است که علاوه بر مجازات اصلی این جرم، مجازات تکمیلی و تبعی نیز برای آن در نظر گرفته میشود. بنابراین با توجه به اینکه کلاهبرداری ساده و یا مشدد باشد، مجازاتی متناسب با جرم، برای مجرمین انجام میشود. کلاه برداری مشدد دو نوع دارد که یا به صورت شبکهای و باندی است و یا به صورت غیر شبکهای و باندی که نوع اول خود به دسته دیگری تقسیم میشود که فرد در آن مصداق مفسد فی الارض میباشد.
وکیل کیفری به صورت تخصصی در رابطه با چنین جرائمی تحصیلات جزا و جرم شناسی را گذرانده و در این شاخه تبحر بسیاری دارد. از آنجایی که دیدگاه و عملکردهای وکیل کیفری بسیار تخصصی میباشد، با حضور در دادگاه رسیدگی به جرائم کلاه برداری، میتواند اقدامات خوبی را انجام بدهد. علاوه بر اینها وکیل کیفری کسی است که با رویههای قانونی و چگونگی محاکمه و اقامه دعوا در قوانین کیفری آشناست و تسلط لازم در زمینه را دارد.
جدول مقایسهای: اقدامات وکیل کیفری در مراحل مختلف پرونده کلاهبرداری
| مرحله پرونده | اقدامات وکیل کیفری |
| مشاوره حقوقی | ارزیابی پرونده، تعیین استراتژی، آگاهسازی موکل |
| تنظیم شکوائیه | تنظیم شکوائیه دقیق و کامل، تطبیق با قوانین |
| پیگیری پرونده | حضور در جلسات دادگاه، ارائه دفاعیات، جمعآوری مدارک، اعتراض به آراء |
| اجرای حکم | نظارت بر اجرای حکم، پیگیری حقوق موکل |
کلاهبرداری عملی غیرقانونی و غیراخلاقی است که اعتماد افراد را خدشه دار می کند و باعث خسارات مالی و روانی برای قربانیان می شود. این پدیده شوم در اشکال مختلفی مانند کلاهبرداری های مالی، اینترنتی، تلفنی و … رخ می دهد. مقابله با کلاه برداری نیازمند تلاش جمعی و همکاری همه جانبه افراد، سازمان ها و دولت ها است. با افزایش آگاهی، تقویت امنیت و اجرای قوانین موثر می توانیم جامعه ای امن تر و عاری از کلاهبرداری را برای خود و نسل های آینده بسازیم.
