دعاوی ارث و انحصار وراثت
دعاوی مربوط به ارث یا اختلافات میراث، به دعاوی حقوقی اطلاق می‌شوند که در مورد توزیع دارایی‌ها و اموال یک شخص پس از فوت او بین وراثین و یا مستفیضین وی پیش می‌آیند. این دعاوی به تعیین اینکه هر وراثت‌گر چه مقدار از اموال و دارایی‌های فوت کرده باید دریافت کند و یا به تعیین شرایط و مقررات مربوط به انتقال این اموال از فوت کرده به وراثت‌گران می‌پردازند.
- انحصار وراثت
- تحریر ترکه
- تقسیم ترکه و …
تا زمانی که شخص زنده است، شخصیت اوست که بر همه چیز سایه می‌افکند. لحظه مرگ نقطه پایان حیات و شخصیت و آغاز سخن درباره میراث است. ارث، انتقال حقوق و دیون به وراث پس از مرگ است. به عبارتی مرگ سبب حرکت دارایی و تحقق ارث به سوی خویشان است. ارث در زمره وقایع حقوقی است. یعنی اراده اشخاص در آن تأثیری ندارد و ناشی از حکم قانون است.
بنابراین اگر شخصی فوت کند و اموالی داشته باشد، این اموال باید بین ورثه تقسیم شود. وراث جهت تقسیم یا فروش مال باقی مانده از متوفی حتماً باید گواهی انحصار وراثت داشته باشند. در حقیقت گواهی انحصار وراثت یک مدرک قانونی است که در آن کلیه وراث متوفی به همراه سهم الارث هر یک مشخص میشود.
مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت چیست؟
گواهی فوت متوفی که از سال ۹۵ در بعضی استان ها از جمله تهران به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه درخواست گواهی فوت اخذ می شود. اگر گواهی فوت ندارید هم ما میتوانیم برای شما اخذ کنیم و هم اینکه اگر یکی از ورثه به هر اداره ثبت احوالی در هر کجای کشور مراجعه کنند به راحتی اخذ می کنند.
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا رونوشت
- شناسنامه وراث
- احیاناً وصیت نامه رسمی شخص فوت شده
- گواهی تسلیم اطهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۹۵ که تاکنون اقدامی نکرده اند.
- نگران ناقص بودن مدارک یا عدم همکاری سایر ورثه نباشید با ما تماس بگیرید.
برگه استشهادیه محضری حصر ورثه چیست؟
یکی از مراحل انحصار وراثت داشتن برگه استشهادیه است، به این صورت که ۳ نفر در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر می شوند و با پر کردن فرم مخصوص استشهادیه افراد فوت شده، گواهی می کنند که ورثه متوفی چه کسانی هستند؛ دفتر اسناد رسمی نیز امضا ایشان را گواهی و تصدیق می کند.
توجه داشته باشید که اگر موکل بخواهد توسط وکیل انحصار وراثت وکلای پارسای بدون نیاز به حضور موکل و تدارک شهود ، استشهادیه محضری تهیه میشود. و حتی نیاز به آوردن شاهد توسط موکل هم نخواهد بود.
قانون جدید انحصار وراثت چیست؟
قانون جدیدی وجود ندارد فقط برای فوت شدگان قبل از سال ۹۵ نیاز به اخذ گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث یا مفاصاحساب مالیاتی برای گرفتن گواهی انحصار وراثت است.
گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی چیست؟
همانطور که میدانید یکی از وظایف وراث پرداخت مالیات بر ارث است و برای شروع اینکار یکی از وراث باید اظهارنامه الکترونیکی ثبت کند اما اگر متوفی قبل از سال ۱۳۹۵ فوت شده باشد و وراث هنوز اقدامی برای انجام مراحل انحصار وراثت نکرده باشند موظفند که ابتدا و قبل از دادخواست و یا حین انجام مراحل انحصار در شورا، اظهارنامه مالیت بر ارث را ثبت کنند. پس از آن گواهی از اداره مالیات مینی بر اینکه اظارنامه مالیات بر ارث ثبت شده است دریافت میشود و به شورای حل اختلاف داده میشود که به گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث معروف است.
اما وراث فوت شدگان بعد سال ۱۳۹۵ مثلا امسال ۱۴۰۲ میتوانند اظهارنامه مالیاتی را بعد از انحصار وراثت ثبت کنند
متخصص در دعاوی حقوقی، کیفری و خانواده
نمونه گواهی انحصار وراثت نامحدود در سال ۱۴۰۰
نمونه گواهی فوت متوفی
گرفتن المثنی انحصار وراثت چگونه است؟
هر کدام از ذی نفعان و ورثه می توانند با مراجعه به مرجع صادر کننده گواهی، درخواست کپی برابر اصل کنند.محدودیتی در ایت زمینه نیست
✅ آیا امکان اعتراض به گواهی انحصار وراثت وجود دارد؟
بله هر کسی که نسبت به به مفاد آن اعتراض داشته باشد بدون قید مدت می تواند نسبت به اعتراض اقدام نماید
✅ اگر کسی از متوفی طلب داشته ولی اسامی وراث را نمی داند، این امکان وجود دارد که برای اخذ گواهی اقدام نماید؟
بله اگر وراث گواهی را اخذ نکرده باشند هر ذی نفعی می تواند از شورای حل اختلاف با ذکر دلیل ، تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت برای فرد فوت شده کند.
✅ اگر یکی از وراث خارج از کشور باشد و مدارک هم نمی دهد چه باید کرد؟
این سوال پاسخ داده شد هرکدام از وراث می تواند به تنهایی و بدون مدارک سایر وراث هم تقاضای صدور گواهی حصر ورثه کند در صورت اصل مدارک، از اداره ثبت اخوال استعلام خواهد شد.
✅ آیا دیر پرداخت کردن مالیات یا گرفتن گواهی انحصار وراثت مشمول جریمه است؟
خیر نگران نباشید بر طبق آخرین تغییرات قانون مالیات های مستقیم تاخیر در دادن اظهار نامه مالیات بر ارث مشمول جریمه نیست. مشروط بر اینکه متوفی بعد از ۱۳۹۵/۱/۱ فوت کرده باشد. بنابراین نه دادن اهزنامه مالیات بر ارث مدت دارد و نه گرفتن انحصار وراثت.
✅ آیا حضور همه ورثه الزامی است؟
خیر اقدام یکی از ورثه برای گرفتن انحصار وراثت کافی است.برای دادن وکالت به ما هم مراجعه یکی از ورثه کفایت می کند. فقط ورثه ای که اقدام می کند لزوما باید در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشد با داشتن ثنا دادن وکالت از شهرستان یا مراجعه نکردن به دفتر و به صورت غیر حضوری هم میسر است.
گواهی انحصار وراثت را از کجا بگیریم ؟
در حال حاضر مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست صدور گواهی انحصار وراثت شورای حل اختلاف است.قبل از تاسیس شوراهای حل اختلاف در سال 1381 این مورد در صلاحیت محاکم حقوقی بود و در زمان وجود دادگاه های صلح در صلاحیت محاکم صلح.
آیا برای گرفتن گواهی انحصار وراثت حتماً نیاز به وکیل هست ؟
برای گرفتن گواهی انحصار وراثت داشتن وکیل دادگستری ضرورت ندارد و خود افراد هم می توانند با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی ، ثبت درخواست و تکمیل مدارک پروسه آن را به جریان بیاندازند.
داشتن وکیل دادگستری کمی جریان امر را سریع تر می کند و گواهی انحصار وراثت در زمان کمتری صادر می شود مثلاً در صورت نیاز به استعلام از سامانه ثبت احوال به دلیل نقض مدارک با پیگیری وکیل پاسخ استعلام سریعتر واصل می شود و همچنین درخواست به صورت صحیح تقدیم شده و اشتباه و ناآگاهی مانعی برای رسیدگی سریع نخواهد بود.
داشتن وکیل همچنین به کسانی توصیه می شود که خود وقت پیگیری مراحل صدور گواهی انحصار وراثت را ندارند یا اصلا در محل آخرین اقامتگاه متوفی ساکن نیستند.
نکته – باید توجه داشته باشید که مساله انحصار وراثت را تقسیم ارث جدا است.درخواست تقسیم ارث یا مطالبه سهم الارث از دادگاه زمانی پیش می آید که ورثه بر سر تقسیم ارث با هم اختلاف دارند.در نتیجه نباید گمان رود که با سپردن درخواست صدور گواهی انحصار وراثت به وکیل مسئولیت مطالبه سهم ارث یا تقسیم ارث نیز با اوست.
وکیل انحصار وراثت چه کمکی به شما می کند ؟
همانطور که در بالا هم توضیح داده شد مهمترین اثر سپردن مسئولیت درخواست صدور این گواهی به یک وکیل انحصار وراثت ، یکی تسریع در جریان صدور آن و دیگر انجام صحیح کار و دوری از اشتباه است.
همچنین اینکه با داشتن وکیل خود، دیگر درگیر مراحل و تشریفات صدور گواهی انحصار وراثت در شورای حل اختلاف و سایر مراجع نخواهید شد.
مراحل درخواست گواهی انحصار وراثت
اگر وراث بخواهند سهم‌الارث خود را مطالبه و در آن تصرف کنند، در مرحله نخست باید انحصار وراثت کنند. به این معنا که منحصر بودن آنها در ارث بردن از فرد متوفی و سهم‌الارث هر یک از آنها در دادگاه بررسی و اثبات می شود.کارکرد گواهی انحصار وراثت نیز آن است که بدون انحصار وراثت، وضعیت ورثه و چگونگی تقسیم ترکه به طور رسمی روشن نمی‌شود.
به منظور صدور گواهی انحصار وراثت مراحل زیر باید طی شود :
1- تکمیل مدارک لازم
2- مراجعه به دفتر خدمات قضایی
3- ثبت نام در سامانه سنا
4- ثبت دادخواست با موضوع درخواست صدور گواهی انحصار وراثت
5- مراجعه به شورای حل اختلاف و پیگیری ارجاع پرونده و رفع نواقص احتمالی
6- پیگیری درج آگهی در روزنامه
7- پس از حدود سه ماه صدور گواهی انحصار وراثت
مصوبه مجلس برای صدور گواهی انحصار وراثت بدون نیاز به درخواست ورثه و ذی‌نفعان
پایگاه خبری اختبار- نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سازمان ثبت احوال کشور را مکلف کردند گواهی انحصار وراثت را بدون نیاز به درخواست وراث و ذی نفعان ظرف ۲۰ روز پس از ثبت واقعه وفات صادر و به وراث و ذی نفعان ابلاغ نماید.
به گزارش اختبار به نقل از خبرگزاری ایسنا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی نوبت صبح امروز (سه شنبه) و در ادامه بررسی گزارش کمیسیون تلفیق در خصوص لایحه برنامه هفتم توسعه، بند ث ماده ۱۱۳ لایحه برنامه را به تصویب رساندند.
بر اساس بند ث ماده ۱۱۳ لایحه برنامه؛ سازمان ثبت احوال کشور موظف است از سال دوم اجرای این قانون، گواهی انحصار وراثت موضوع ماده (۳۶۰) قانون امور حسبی مصوب سال ۲ /۰۴ / ۱۳۱۹ را با رعایت اصل دوازدهم( ۱۲) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه مصوب سال ۱۳۱۲ براساس داده ها و اطلاعات موجود از قبیل پایگاه اطلاعات سببی و نسبی و بدون نیاز به درخواست وراث و ذی نفعان ظرف بیست روز پس از ثبت واقعه وفات صادر و به وراث و ذی نفعان ابلاغ نماید. گواهی انحصار وراثت مذکور ظرف مدت ده روز پس از ابلاغ در هیأت حل اختلاف موضوع ماده ( ۳) قانون ثبت احوال مصوب سال ۰۴/۱۶ / ۱۳۵۵ قابل اعتراض بوده و رأی هیأت مذکور، ظرف بیست روز قابل اعتراض در دادگاه صالح است. این حکم مانع از طرح دعوی اثبات نسب و تنفیذ وصیت نامه و نظایر آن نزد محاکم نیست.
سازمان ثبت احوال کشور مکلف است پس از ثبت امضاء وصیت نامه رسمی رونوشت آن را به سازمان ثبت اموال ارسال نماید.
سازمان ثبت احوال کشور موظف است گواهی حصر را بلافاصله پس از صدور به صورت برخط و آنی به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، فرماندهی انتظامی جمهوری اسالمی ایران، سازمان امور مالیاتی کشور، سازمان بورس و اوراق بهادار، بانک مرکزی و سایر دستگاه های اجرائی متقاضی اعلام کند. سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلف است گواهی حصر وراثت را بلافاصله پس از دریافت در سامانه جامع اسناد و املاک ثبت و در استعلامات بعدی منعکس کند.
آئین نامه اجرائی این بند حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از لازم الاجرا ء شدن این قانون توسط وزارت دادگستری با همکاری سازمان ثبت احوال کشور تهیه می شود و پس از تأیید رئیس قوه قضائیه به تصویب هیأت وزیران می رسد.
بیشتر بخوانید:
تصویب کلیات لایحه برنامه هفتم توسعه/ ۱۲۱ ماده الحاقی به کمیسیون تلفیق ارجاع شد
متخصص در دعاوی حقوقی، کیفری و خانواده
خیر اختیاجی نیست کافی است به یکی از ورثه وکالت بدهند و تنها آن فرد لازم است در سامانه ثنا ثبت نام کند.
بله ورثه خارج از ایران نیز میتوانند از طریق کنسول گری و نیز با کمک وکیل گواهی انحصار وراثت خود را دریافت کنند.
شما می توانید با کمک وکلای خود از انجام کار های حضوری ممانعت کنید.
نمونه دادنامه
مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت چیست؟
برای درخواست انحصار وراثت ، معمولاً بسته‌ای از مدارک و اطلاعات مورد نیاز باید تهیه و ارائه شود. این مدارک میتوانند در هر کشور وابسته به قوانین و مقررات محلی متفاوت باشند، در ایران مدارک زیر درخواست می‌شوند:
- گواهی فوت، که از سال ۹۵ در برخی استان‌ها از جمله تهران به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه درخواست گواهی فوت قابل اخذ است. در صورتی که شما دسترسی به گواهی فوت ندارید، میتوانیم برای شما این گواهی را دریافت کنیم. همچنین، اگر یکی از ورثه‌ها به هر دفتر ثبت احوالی در هر نقطه‌ای از کشور مراجعه کند، می‌تواند به راحتی گواهی را دریافت کند.
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا کپی آن
- شناسنامه وراث
- وصیت نامه (در صورت موجود بودن)
- گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۹۵ که تاکنون اقدامی نکرده‌اند.
اگر مدارک شما دچار نقص است و یا سایر ورثا حاضر به همکاری نیستند در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر یا کمک در اخذ هر یک از این مدارک ، با مشاورین گروه وکلای فراز در ارتباط باشید.
به روز ترین تغییرات صدور گواهی انحصار وراثت
اخیراً، در روند قضایی صدور گواهی انحصار وراثت، تغییراتی اعمال شده است. طبق بخشنامه ای با شماره ی ۳۸۳۸۴ در تاریخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری، در صورتی که فرد فوت شده، دارای اموالی بیشتر از ۵۰۰ میلیون ریال یا معادل ۵۰ میلیون تومان باشد، استشهادیه انحصار وراثت بدون محدودیت صادر میشود و نیاز به انتشار آگهی دارد.
بنابراین، اگر مقدار اموال شخص فوت شده کمتر از ۵۰ میلیون تومان باشد، شوراهای حل اختلاف گواهی انحصار ارث محدود را صادر خواهند کرد. این فرآیند به دلیل حذف مراحل انتشار آگهی، زمان کوتاهتری طول خواهد کشید.
مدت زمان برای دریافت گواهی انحصار وراثت محدود برای افرادی که دارای اموال کمتر از پانصد میلیون ریال هستند، معمولاً بین ۳ تا ۷ روز کاری است. لازم به ذکر است که قبل از این تغییر، محدودیت برای حصر وراثت نامحدود، مبلغ سی میلیون ریال بود. اما با تأیید ریاست قوه قضاییه و براساس بخشنامه جدید گواهی انحصار وراثت، حداقل مقدار اموال متوفی به معادل ۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است.