چک برگشتی
- ارتباط با دارنده چک: ابتدا با دارنده چک (کسی که چک را به شما صادر کرده است) تماس بگیرید و درخواست پرداخت مبلغ چک را برای تسویه بدهی ارائه کنید. ممکن است دلایلی مانند کمبود موجودی در حساب، اشتباه در تاریخ، یا مشکلات دیگر باعث برگشت چک شده باشد.
- ارسال اخطار به پرداخت: اگر ارتباط با دارنده چک مؤثر نبود یا او به درخواست شما پاسخ نداد، میتوانید یک اخطار به پرداخت به او ارسال کنید. در این اخطار، جزئیات مربوط به چک برگشتی و مبلغ بدهی را ذکر کنید و درخواست کنید که تا مشخصه‌ای معین (مثلاً یک مهلت 7 یا 10 روزه) مبلغ معوقه را پرداخت کند.
- مراجعه به وکیل یا مشاور حقوقی: اگر دارنده چک همچنان به پرداخت مبلغ نپرداخته و یا به دلایل دیگر مانند عدم دسترسی به او، پرداخت نامشروع یا تهدید و غیره، ممکن است به وکیل یا مشاور حقوقی مراجعه کنید. وکیل شما را در مراحل حقوقی و قانونی کمک خواهد کرد.
- اقدامات حقوقی: اگر همچنان به پرداخت مبلغ توسط دارنده چک نرسیده‌اید، میتوانید اقدامات حقوقی را آغاز کنید. این شامل ارسال اخطار رسمی به دارنده چک، تهیه و ارائه درخواست اجرائیه ثبتی به دادگاه، و پیگیری مراحل قانونی برای تحصیل بدهی از طریق دادگاه می‌شود.
- تعیین دارایی‌ها و اجرا: اگر دادگاه حکم اجرائیه ثبتی را صادر کند و شما به تحصیل مبلغ چک برگشتی بپردازید، ممکن است با مساعدت اداره اجرای احکام، دارایی‌های دارنده چک را تعیین و اجرا کنید تا مبلغ معوقه را تسویه کنید.
متخصص در دعاوی حقوقی، کیفری و خانواده
بعد از چه مدت چک برگشت می خورد؟
در صورتی که در زمان مقرر مبلغ چک در حساب شما نباشد ، چک برگشت می خورد و اگر نتوانید در مدت ۱۰ روز حسابتان را پر کنید ، بانک بعد از ۱۰ روز کاری اطلاعات فردی که چکش برگشت خورده را به بانک مرکزی ارسال میکند و فرد دارای سوء اثر چک برگشتی می شود.
رفع سوء اثر چک یعنی چه
اگر به هر دلیلی فرد چک دهنده نتواند تا ۱۰ روز بعد از زمان پاس شدن چک ، حسابش را حداقل به اندازه مبلغ چک پر کند ، چک برگشت می خورد.
چک برگشتی میتواند تاثیر بدی در کارنامه مالی فرد بگذارد و از آنجا که به عنوان فردی خوش حساب برای بانک شناخته نمی شوید ، مشکلاتی برای صادر کردن چک ، گرفتن وام و غیره در آینده برایتان بوجود می آید.
زمانی که چک برگشت میخورد ، اثر سوء چک بوجود می آید که مشکلاتی برای فرد ایجاد می کند به همین دلیل در قانون روشهایی برای رفع سوء اثر چک پیش بینی شده است که کمک میکند اثر چک برگشتی را از کارنامه مالی خود پاک کنید.
شرایط رفع سوء اثر چک
حداکثر زمان انقضا رفع سوء اثر چک در حال حاضر از ۷ سال به ۳ سال کاهش پیدا کرده است.
شرط لازم برای رفع سوء اثر چک ، این است که از نظر حقوقی ، شکایتی برای چک برگشتی ثبت نشده باشد.
بنابراین در صورتی که ۳ سال از برگشت خوردن چک گذشته باشد و طرفین شکایتی از هم نداشته باشند میتوان برای رفع سو اثر چک اقدام کرد ولی در صورتی که اقدامی انجام ندهید ، اثر سوء چک تا ۷ سال در کارنامه مالی فرد باقی خواهد ماند.
درخواست رفع سوء اثر چک
برای رفع سوء اثر چک برگشتی لازم است مطابق یکی از روش های زیر اقدام نمایید. البته تامین موجودی چک برگشتی و ارائه چک برای رفع سوء اثر اجباری می باشد.
روش های قانونی رفع سو اثر چک برگشتی عبارتند از :
۱ – ابتدا به اندازه مبلع چک ، حساب جاری را پر کند و بانک مبلغ را به حساب دریافت کننده ، واریز نماید سپس بانک باری رفع سو اثر چک برگشتی اقدام نماید.
۲ – فرد صادر کننده چک ، لاشه چک برگشتی را به بانک تحویل دهد و سپس بانک رسید تحویل لاشه چک برگشتی را به فرد بدهد.
۳ – اگر لاشه چک برگشتی را به هر دلیل گم کرده باشید و نتوانید به بانک تحویل دهید باید فرد دریافت کننده چک ، رضایت نامه محضری پر کند و این رضایت نامه را برای رفع اثر چک برگشتی به بانک تحویل دهید.
۴ – اگر نتوانید لاشه چک برگشتی را به بانک تحویل دهید یا نتوانید از فرد دریافت کننده رضایت نامه محضری بگیرید برای رفع اثر چک برگشتی باید مبلغ چک را به حساب قرض الحسنه جاری بانک بریزید و از بانک درخواست کنید که تا زمان تعیین تکلیف چک ، حداکثر ۲۴ ماه ، مبلغ را در حساب بلوکه نماید.
بانک وظیفه دارد طی ۵ روز کاری ، نامه ای به فرد دریافت کننده چک مبنی بر وجود مبلغ در حساب ، ارسال نماید تا فرد دریافت کننده چک به بانک مراجعه کرده و مراحل دریافت پولش را طی کند.
۵ – در صورتی که نتوانید با هر کدام از روش های زیر به هدفتان برسید میتوانید برای گرفتن حکم قضایی رفع اثر چک برگشتی اقدام کنید.
رفع سوء اثر چک برگشتی بدون لاشه
اگر لاشه چک را گم کرده باشید و نتوانید آن را به بانک ارائه کنید میتوانید به جای آن با گرفتن رضایت نامه محضری از فرد شاکی و تقدیم آن به بانک ، رفع اثر چک برگشتی را انجام دهید.
در صورتی که دسترسی به شخص شاکی ندارید و نمیتوانید از او رضایت نامه محضری بگیرید ، کافیست مبلغ چک را به حساب قرض الحسنه جای خود در بانک واریز نمایید و از بانک بخواهید تا زمان تعیین تکلیف چک برگشتی ، مبلغ را بلوکه نماید.
به عنوان آخرین راه حل در صورتی که هیچکدام از روشهای قبلی برایتان امکان پذیر نبود میتوانید برای گرفتن حکم قضایی برای رفع اثر چک برگشتی اقدام نمایید.
استعلام مبالغ مسدود شده حسابها بابت چک برگشتی
https://www.cbi.ir/InquiryMahCheque/23586.aspx
نحوه طرح دعوی کیفری در مورد چک برگشتی چگونه است؟
به منظور شکایت و طرح دعوی کیفری در خصوص چک برگشتی؛ دارنده چک( شخصی که اولین بار چک را به بانک ارائه داده و گواهی عدم پرداخت به نام وی صادر شده است) بایستی ظرف مدت 6 ماه از تاریخ صدور چک به بانک مراجعه نموده و اقدام به برگشت زدن چک نموده و گواهی عدم پرداخت را دریافت نماید. پس از آن بایستی در یک مهلت ۶ ماهه به دادسرای منطقه مراجعه نمود و طرح دعوی کیفری خود را در رابطه با چک برگشتی با تنظیم دادخواست به انجام برساند. به همراه داشتن اصل چک، شناسنامه و کارت ملی در زمان مراجعه به دادگاه الزامی است.
قانونگذار چه مجازات کیفری برای صدور چک برگشتی یا بلامحل تعیین نموده است؟
حال که تمامی شرایط و مراحل طرح دعوی کیفری در خصوص چک برگشتی و بلامحل را به همراه یکدیگر مرور کردیم؛ نوبت به آن رسیده که مجازات کیفری صادرکننده چک بلامحل را بیان نماییم:
طبق ماده ۷ قانون صدور چک: «هرکس بزه صدور چک بلامحل گردد به شرح ذیل محکوم خواهد شد:
الف- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ده میلیون ریال باشد به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.
ب- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد از شش ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
ج- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از پنجاه میلیون ریال بیشتر باشد به حبس از یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال محکوم خواهد شد و در صورتی که که صادر کننده چک اقدام به صدور چکهای بلامحل نموده باشد مجموع مبالغ مندرج در متون چک‌ها ملاک عمل خواهد بود.»
تبصره : «این مجازات شامل مواردی که ثابت شود چکهای بلامحل بابت معاملات نامشروع و یا بهره ربوی صادر شده، نمی‌باشد.»
وجه تفاوت چک کیفری با چک حقوقی چیست؟
تعدادی از مردم بر این تصور اشتباهند که حقوقی شدن چک برگشتی یا بلامحل به مفهوم تضییع حق دارنده چک بوده و تعهد و بدهکاری صادرکننده چک با اعمال موضوع چک حقوقی؛ نادیده گرفته می‌شود. اصلا این طور نیست! حقوقی شدن چک برگشتی به معنای ساقط شدن اعتبار و ارزش آن نیست و فقط حق طرح دعوی کیفری را برای دارنده چک از بین می‌رود.
در بالا بیان نمودیم که؛ دارنده چک ( کسی که گواهی عدم پرداخت به نامش صادر شده باشد.) با رعایت شرایط و ضوابط لازم از حق طرح شکایت کیفری علیه صادر کننده چک بلامحل برخوردار است و طبعا به دلیل اینکه شکایت کیفری و تحت تعقیب قرار گرفتن کیفری صادر کننده چک، نوعی ترس و اضطراب را در رابطه با مجازات‌های احتمالی برای وی به همراه دارد؛ سرعت پرداخت ارزش چک را دوچندان میکند. بنابراین؛ حقوقی شدن چک هیچ تاثیری در حق و حقوق دارنده چک و تعهدات صادر کننده چک ایجاد نمی‌نماید و فقط بحث بر سر تعقیب کیفری است.
در چک برگشتی حقوقی ؛ دادگاه با توقیف اموال صادرکننده چک، نسبت به وصول حق دارنده چک اقدام می‌نماید. البته در صورتی که صادر کننده چک حقوقی مدعی عدم طلب دارنده چک و یا ربایی بودن چک باشد؛ رسیدگی دادگاه به مرحله متفاوتی کشیده می‌شود.
امکان وصول چک از طریق مراجعه به مراجع ثبتی
با عنایت به ماده ۲ قانون صدور چک: «چک های صادر شده بانک‌هایی که طبق قوانین ایران در داخل کشور دایر شده یا می‌شوند، همچنین شعب آنها در خارج از کشور در حکم اسناد لازم الاجرا است و دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه آن به علت نبودن محل یا به هر دلیل دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت گردد می تواند طبق قوانین و آیین نامه‌‌های مربوط به اجرای اسناد رسمی وجه چک یا باقیمانده آن را از صادرکننده وصول نماید.
با این اوصاف به خوبی مشخص می‌شود که چک سندی لازم الاجرا در قوانین کشورمان می‌باشد و در صورتی که دارنده چک با مراجعه به بانک با عدم وصول چک مواجه شود؛ این حق را در اختیار دارد که با دریافت گواهی عدم پرداخت و ارائه آن به همراه اصل چک برگشت خورده به دفاتر ثبت تقاضای صدور اجراییه نماید.
البته توجه داشته باشید که؛ متقاضی صدور اجراییه بایستی هزینه حق الاجرا را به حساب مرجع ثبتی واریز نموده و فهرست اموال و سرمایه صادر کننده چک را به غیر از مستثنیات دین ( مثل تلویزیون یا یخچال) به این مرجع معرفی نماید.