شکایت از جرم سرقت و مراحل رسیدگی به آن

مراجع رسیدگی به جرم سرقت

به طور کلی، هر پرونده کیفری دارای سه مرحله است:

• مرحله اول شامل تحقیقات اولیه از جمله کشف جرم، تعقیب و دستگیری متهم و تحقیق و تفحص و بازجویی از وی می‌شود.
• مرحله دوم در یک فرایند دادرسی قرار گرفته و حکم وی صادر می‌شود.
• در مرحله سوم حکم اعلام شده اجرا می‌گردد.

در نظام‌های قضایی هر کدام از این مراحل توسط نهادهای خاص صورت می‌گیرد. در ایران مرحله اولیه جرم را دادسرا انجام می‌دهد. مرحله دوم را دادگاه انجام داده و مرحله سوم باز بر عهده دادسرا است.

البته شوراهای حل اختلاف نیز بخشی از بدنه نظام قضایی ایران هستند که گاهی مراحل اولیه رسیدگی به پرونده را انجام می‌دهند. از آن جایی که شناخت این سه نهاد برای پیگیری پرونده‌های مربوط به سرقت مهم است، در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:

دادسرا و انواع آن

وجود دادسراها در قانون ایران، برای اولین بار در سال ۱۲۹۱ آمده است. در ماده ۲۲ قانون آیین دادرسی کیفری وظایف دادسرا را کشف جرم، تعقیب متهم، اجرای احکام کیفری ذکر کرده است. دادسراها در معیت دیگر دادگاه‌ها هستند و به آن‌ها کمک می‌کنند، بنابراین هر دادگاهی یک دادسرای ویژه نیز دارد. صلاحیت دادسرا از دادگاه کسب می‌شود و حدود صلاحیت ذاتی و محلی آن، همان صلاحیت‌های دادگاهی است که در کنار آن کار می‌کند.

طبق قوانین آیین دادرسی کیفری، چهار نوع دادسرا در ایران وجود دارد.

دادسرای دیوان عالی کشور

این دادسرا در کنار دیوان عالی کشور انجام وظیفه می‌نماید و محدوده صلاحیت آن در تمامی کشور است.

دادسرای عمومی و انقلاب

دادسرای نظامی

این دادسرا مربوط به وظایف خاص نظامی و انتظامی اعضای نیروهای مصلح است که در کنار دادگاه‌های نظامی تشکیل می‌شود. هر استان تنها یک دادسرای نظامی دارد.

دادسرای ویژه روحانیت

وقتی دادگاه‌های ویژه روحانیت در سال ۱۳۶۶ تشکیل شد، در کنار آن دادسراهای ویژه روحانیت نیز به وجود آمد.

دادگاه‌های کیفری

طبق ماده ۲۹۴ آیین دادرسی کیفری، دادگاه به سه دسته دادگاه‌های حقوقی، کیفری و جزایی و خانواده تقسیم می‌شوند. دادگاه‌های کیفری به دادگاه‌هایی گفته می‌شود که جرائم مشخص شده در قانون از جمله سرقت را بررسی کرده و حکم آن را صادر می‌کنند.

دادگاه‌های کیفری نیز انواع متفاوتی دارند که هر کدام صلاحیت مخصوصی دارند که قانون به عهده آن‌ها گذاشته است. صلاحیت این دادگاه‌ها ذاتی بوده و نمی‌توانند به جرائمی که در حیطه اختیاراتشان نیست، رسیدگی کنند.

انواع دادگاه‌های کیفری

همانطور که گفته شد، دادگاه‌های کیفری خود انواع متفاوتی دارند که هر کدام صلاحیت بررسی برخی جرائم خاص را دارند.

دادگاه کیفری یک

یکی از مهم‌ترین انواع دادگاه‌های کیفری، دادگاه کیفری یک است. دادگاه‌های کیفری یک در مرکز تمامی استآن‌ها تشکیل می‌شوند. البته اگر رئیس قوه قضاییه تشخیص دهد در حوزه قضایی شهرستان‌ها نیز تشکیل می‌شوند. در ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری، صلاحیت این دادگاه مشخص شده و جرائمی را که به آن می‌پردازد را ذکر کرده است:

• جرائمی که مجازات آن‌ها اعدام و سلب حیات است.
• جرائمی که مجازاتش حبس ابد می‌باشد.
• جرائمی که مجازت آن‌ها قطع عضو یا جنایت عمدی علیه تمامیت جسمانی با نصف دیه کامل با بیشتر از آن است.
• جرائم دارای مجازات‌های تعزیری درجه سه و بالاتر.
• جرائم مربوط به امور سیاسی و مطبوعاتی.

آرایی که در دادگاه کیفری یک صادر می‌شود، در دیوان عالی کشور قابل فرجام خواهی است.

دادگاه کیفری دو

دادگاه کیفری دو نیز از دادگاه‌های مهم است که حیطه وسیع‌تری از جرائم را پوشش می‌دهد.

این دادگاه‌ها در حوزه قضایی تمامی شهرستآن‌ها تشکیل می‌شوند. تمامی جرائمی که در حیطه کای دادگاه‌های کیفری یک نیست، به عهده این دادگاه است. همانطور که در ماده ۳۰۱ قانون آیین دادرسی کیفری آمده است: «دادگاه کیفری دو، صلاحیت رسیدگی به تمامی جرائم را دارد، مگر آن دسته جرائمی که رسیدگی به آن ها، در صلاحیت دادگاه دیگری باشد.»